فرمول پایداری در بحران ۲۰۰۸؛ کلید تحول بازار سرمایه

به گزارش بورسینه، شرکت Bridgewater Associates، بزرگ‌ترین صندوق پوشش ریسک جهان، در جریان بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ عملکردی قابل‌توجه از خود به نمایش گذاشت. استراتژی «All Weather» این شرکت، که بر اصل تعادل ریسک استوار است، در آن دوره پرتلاطم نه‌تنها از زیان‌های سنگین پرتفوی‌های سنتی جلوگیری کرد، بلکه بازدهی معقول ۹ درصدی را نیز به ارمغان آورد.

در سال ۲۰۰۸، زمانی که بازارهای جهانی تحت تاثیر ورشکستگی بانک لمن برادرز و فروپاشی اوراق رهنی با ریسک بالا قرار گرفتند، بسیاری از پرتفوی‌های سنتی با تخصیص سنگین به سهام دچار افت شدید شدند.

بر این اساس، پرتفوی‌های متکی به مدل سنتی ۶۰٪ سهام و ۴۰٪ اوراق قرضه تا ۹۰٪ از ریسک خود را از بخش سهام متحمل شدند، که در شرایط بحران به زیان‌های قابل‌توجهی منجر شد. در مقابل، استراتژی All Weather شرکت Bridgewater با توزیع متعادل ریسک بین دارایی‌های مختلف از جمله سهام، اوراق قرضه بلندمدت و کوتاه‌مدت، طلا و کالاها، توانست نوسانات را به حداقل برساند. این استراتژی که از سال ۱۹۹۶ در Bridgewater توسعه یافته بود، با تخصیص دارایی‌ها به گونه‌ای که هر کدام در شرایط اقتصادی خاص (تورم، رکود، یا رشد) عملکرد متفاوتی داشته باشند، به خوبی در برابر شوک‌های بازار مقاومت کرد.

به گفته باب پرینس، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری Bridgewater، استفاده از دارایی‌های غیرمرتبط، کاهش ریسک سهام و مدیریت غیرفعال از ویژگی‌های کلیدی این استراتژی بود که به پایداری آن در بحران کمک کرد. در حالی که پرتفوی‌های متمرکز بر سهام و مدل ییل متحمل خسارات سنگین شدند، صندوق All Weather با اهرم‌های مالی کنترل‌شده و تنوع‌بخشی، بازدهی مثبت را تجربه کرد.

حال که شاهد افت و رشد گاوی در بازار سرمایه کشور هستیم، بازتاب استراتژی فوق می‌تواند ضامن سرمایه سرمایه‌گذاران شود. به عنوان مثال بازار سرمایه ایران حد فاصل آبان ۱۴۰۱ تا خرداد ۱۴۰۲ رشد بی‌سابقه‌ای را خلق کرد. اما اگر شخصی در همان آبان ۱۴۰۱ سهام خریداری می‌کرد، سود یک ساله او به مراتب پایین تر از سهامداران صندوق درآمد ثابت بود.

برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اقتباس از این استراتژی می‌تواند به بهبود پایداری عملکرد در شرایط ناپایدار اقتصادی کمک کند. برای حرکت به سمت استراتژی All Weather، صندوق‌های ایرانی می‌توانند اقدامات زیر را در دستور کار قرار دهند:

نخست، تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌ها ضروری است. در حال حاضر، بسیاری از صندوق‌های تمرکز بالایی بر سهام دارند، که آن‌ها را در برابر افت بازار آسیب‌پذیر می‌کند. افزودن ابزارهایی مانند اوراق بدهی، صندوق‌های مبتنی بر طلا و حتی سرمایه‌گذاری در کالاها (در صورت توسعه زیرساخت‌های بورسی) می‌تواند ریسک را توزیع کند.

دوم، تنظیم دوره‌ای پرتفوی برای حفظ تعادل ریسک در شرایط متغیر اقتصادی، از جمله تغییرات نرخ بهره یا تورم، باید به یک رویه استاندارد تبدیل شود.

صندوق‌های موجود، حداقل ۷۰ درصد دارایی خود را به سهام اختصاص می‌دهند؛ چه بخشی باشند، چه شاخصی و حتی چه صندوق در صندوق! اتفاقی که شاید بتواند در زمان رشد بازار عملکرد مناسبی را از خود به جای بگذارند اما در زمان ریزش، محکوم به شکست هستند.

اجرای کامل استراتژی All Weather خصوصا در شرایط انتظاری کنونی، بیش از پیش احساس می‌شود. چرا که اگر مسیر مذاکرات مثبت دنبال نشود، به جز صندوق‌های درآمد ثابت و طلا، سایر صندوق‌ها سرمایه سهامداران را پودر می‌کنند.

با این حال، چالش‌هایی نیز پیش روی صندوق‌ها وجود دارد. محدودیت‌های بازار سرمایه، مانند کمبود ابزارهای مشتقه و نقدشوندگی پایین برخی دارایی‌ها، اجرای کامل استراتژی All Weather را دشوار می‌کند. علاوه بر این، فقدان داده‌های تاریخی جامع و زیرساخت‌های لازم برای تحلیل ریسک‌های پیچیده می‌تواند مانع از پیاده‌سازی دقیق این رویکرد شود.